Met iskoːlə joːγərəirələk, jaːn sukun-mal'γəl eik jelukun sukun-mal'γəl əə ileγə eureːl'əlγə qad'ir maːrqəd'əŋ tuŋ saːn-gičilγə kötkəil'ələqə taŋnigi l'eː Oktjabrskaja revolucija prazdnikki ŋolaːnuni.

met škola.R joːγə -Rəj -R(ə)lək jaː -ND sukun mol'γəl eik jeluk -u -ND sukun mol'γəl əə ile -γə eurə -l'əl -lγə qad'ir maːrqə -d'ə(ŋ) tu -ŋ saːl -ND kičil -γə kötkə -j -l'əl -ləqə taŋnigi l'eː Oktjabrskaja.R revolucija.R prazdnik.R -gi (ŋ)ol -Aː -nun -j

1sg school.R finish -tr.punc -ss.ant three -gen thing joint dp four -0 -gen thing joint hes reindeer -loc walk -ev -1/2sg.ds.ant dp one -mult prox.acs -att tree -gen end -loc arrive -pfv -ev -1/2pl.ds.ant then dp October.R revolution.R holiday.R -3poss cop -inch -hab -intr:3

1sg школа.R закончить -tr.punc -ss.ant три -gen вещь сустав dp четыре -0 -gen вещь сустав hes олень -loc идти -ev -1/2sg.ds.ant dp один -mult prox.acs -att дерево -gen конец -loc прибыть -pfv -ev -1/2pl.ds.ant тогда dp October.R revolution.R holiday.R -3poss cop -inch -hab -intr:3

When I finished school, I worked as a reindeer herder for three or four years, and once, when we arrived at the forest tundra, there was a celebration of the October Revolution.

Qad'ir köde jaunər taŋudə keweinaːj.

qad'ir köde jaunə -r ta -G(u)də(ŋ) kewe -j -naː -j

dp person all -s dist -adv.dir depart -pfv -inch -intr:3

dp человек весь -s dist -adv.dir отправиться -pfv -inch -intr:3

So everybody was about to go there.

Tadaːt mit [bu] mit qad'ir istaːdəγə kijoːlər kejen ət=pańaːjəli.

tadaːt mit mit qad'ir stado.R -γə ki -j -oːl -ə -r keje -n ət= poń -Aː -j(ə)li

then 1pl 1pl dp herd.R -loc two -0 -stat -0 -ss.circ front -adv.loc sbjv= leave -intr.punc -intr:1pl

тогда 1pl 1pl dp herd.R -loc два -0 -stat -0 -ss.circ перед -adv.loc sbjv= оставить -intr.punc -intr:1pl

At first, two of us were supposed to stay with the reindeer herd.

Tadaːt qad'ir taŋ čiː maːrqən čailə maːrqəd'əŋ qanaːr amutnəŋ qanaːr kötkəirələk egoːjeːdəγə tittə ileγənə meńnurələk l'eː mə=köčegərəiŋaː keweitəi čiː.

tadaːt qad'ir ta -ŋ čiː maːrqə -ND čailə maːrqə -d'ə(ŋ) qan -Aː -r ama(i) -j -nə(ŋ) qan -Aː -r kötkə -j -R(ə)lək egoːjeː -dəγə tittə ile -γənə meŃD' -nu -R(ə)lək l'eː mə= köče -Gə -Rəj -ŋa(m) kewe -j -t(ə) -j(ə) čiː

then dp dist -att people one -gen light one -mult roam -intr.punc -ss.circ good -intr:3 -adv roam -intr.punc -ss.circ arrive -pfv -ss.ant tomorrow -3ds.ant 3pl.gen reindeer -str.acc take -ipfv -ss.ant dp aff= leap -intr -tr.punc -tr:3pl depart -pfv -fut -s.ptcp people

тогда dp dist -att народ один -gen свет один -mult кочевать -intr.punc -ss.circ хороший -intr:3 -adv кочевать -intr.punc -ss.circ прибыть -pfv -ss.ant завтра -3ds.ant 3pl.gen олень -str.acc взять -ipfv -ss.ant dp aff= leap -intr -tr.punc -tr:3pl отправиться -pfv -fut -s.ptcp народ

Then, we roamed for one day and arrived on time, and on the next day the people who were supposed to go (to the celebration) took their reindeer and rode off.

Mit mə=pońaːjəli.

mit mə= poń -Aː -j(ə)li

1pl aff= leave -intr.punc -intr:1pl

1pl aff= оставить -intr.punc -intr:1pl

We stayed.

Tadaːt tideŋ mət=köde, l'eː kirijəgi əl=montəjəŋ l'eː, köde, mət=köde taŋ aujaːγər laŋudəŋ mit=ileγənə nimeγə kečim da, tadaːt mani, "Mət=ilepul meńγə", mani.

tadaːt tide -ŋ mət= köde l'eː kirijə -gi əl= mon -t(ə) -jəŋ l'eː köde mət= köde ta -ŋ aujaː -GVr laŋudə(ŋ) mit= ile -γənə nime -γə keči -m da.Y tadaːt mon -j mət= ile -p(ul) meŃD' -γə mon -j

then rem -att 1sg.gen= person dp name -3poss neg= say -fut -neg.1sg dp person 1sg.gen= person dist -att evening -adv.loc towards.adv.dir 1pl.gen= reindeer -str.acc house -loc bring -tr:3 dp.Y then say -intr:3 1sg.gen= reindeer -pl take -hort.1pl say -intr:3

тогда rem -att 1sg.gen= человек dp name -3poss neg= сказать -fut -neg.1sg dp человек 1sg.gen= человек dist -att вечер -adv.loc в:направлении.adv.dir 1pl.gen= олень -str.acc дом -loc принести -tr:3 dp.Y тогда сказать -intr:3 1sg.gen= олень -pl взять -hort.1pl сказать -intr:3

Then that colleague of mine, whose name I will not reveal, brought the reindeer home around evening and said: "Let's collect my reindeer".

Mə=med'iː, tadaːt mani, "Met mə=keweitəjəŋ waːj poselokŋiń.

mə= meŃD' -j tadaːt mon -j met mə= kewe -j -t(ə) -jəŋ waːj poselok.R -ŋiń

aff= take -tr:1pl then say -intr:3 1sg aff= depart -0 -fut -intr:1sg also village.R -dat

aff= взять -tr:1pl тогда сказать -intr:3 1sg aff= отправиться -0 -fut -intr:1sg тоже village.R -dat

We gathered them and then he said: "I will also go to the village.

Id'eː tetid'eːnəŋ [ičoː] ičoːk", mani.

id'eː tet -id'eː -(ND)ə(ŋ) ičoː -k mon -j

now 2sg -ints -contr look -imp say -intr:3

сейчас 2sg -ints -contr смотреть -imp сказать -intr:3

You look after them on your own now", he said.

Ee, če mol l'eː qoːdiːtəm, l'ə taŋ qoːləm werwələk mm wainaːt.

ee če.Y mol l'eː qoːdiː -t(ə) -m l'ə ta -ŋ qoːləm werwə -lək mm wai -naː -t(ə)

intj dp.Y dp dp do.what -fut -inter.1sg hes dist -att dp force -ins intj pull -inch -fut(tr:1sg)

intj dp.Y dp dp делать.что -fut -inter.1sg hes dist -att dp force -ins intj тянуть -inch -fut(tr:1sg)

That's it, what was left for me to do, I could hardly keep him by force.

Aa, l'eː mə=kewečək=tə mə=kewečək, qad'ir metid'eː pońaːjəŋ.

aa l'eː mə= kewe -j -jək =də mə= kewe -j -jək qad'ir met -id'eː poń -Aː -jəŋ

intj dp aff= depart -pfv -intr:2sg =dp aff= depart -pfv -intr:2sg dp 1sg -ints leave -intr.punc -intr:1sg

intj dp aff= отправиться -pfv -intr:2sg =dp aff= отправиться -pfv -intr:2sg dp 1sg -ints оставить -intr.punc -intr:1sg

So he left, he was gone, and I stayed alone.

Mə=köčegərəim aujaːγəndə čiŋičərnudəγə.

mə= köče -Gə -Rəj -m aujaː -GVr -(ND)ə(ŋ) čiŋičə -R(ə) -nu -dəγə

aff= leap -intr -tr.punc -tr:3 evening -adv.loc -contr darkness -vblz.acq -ipfv -3ds.ant

aff= leap -intr -tr.punc -tr:3 вечер -adv.loc -contr темнота -vblz.acq -ipfv -3ds.ant

He galloped away in the evening, when it was getting dark.

Tadaːt čiŋičərnudəγə qad'ir miriń čuŋdə-gudičeːŋ, metid'eː pońaːjəŋ.

tadaːt čiŋičə -R(ə) -nu -dəγə qad'ir miriń čuŋdə kude -či -Aː -ŋ met -id'eː poń -Aː -jəŋ

then darkness -vblz.acq -ipfv -3ds.ant dp just thought lie -plac -inch -att 1sg -ints leave -intr.punc -intr:1sg

тогда темнота -vblz.acq -ipfv -3ds.ant dp только thought лежать -plac -inch -att 1sg -ints оставить -intr.punc -intr:1sg

Only then, when it began getting dark, I started thinking about the fact that I was left alone.

Qad'ir, qoːdəŋ, l'eː tan...

qad'ir qoːdə(ŋ) l'eː ta -n

dp how dp dist -adv

dp как dp dist -adv

So, how, what ...

Ileləŋ ičoːtəməŋ.

ile -lə -ŋ ičoː -t(ə) -məŋ

reindeer -pred -ind look -fut -of.1/2sg

олень -pred -ind смотреть -fut -of.1/2sg

I will look after the reindeer.

Tadaːt tuŋ keweil'əld'ə čiː laːməpulgi, laikəpulgi waːj lögitət mandəŋ qad'ir čuŋdeːnaːjəŋ.

tadaːt tu -ŋ kewe -j -l'əl -j(ə) čiː laːmə -p(ul) -gi lajka.R -p(ul) -gi waːj leg -i -tə -t(ə) mondəŋ qad'ir čuŋdə -naː -jəŋ

then prox.acs -att depart -pfv -ev -s.ptcp people dog -pl -3poss Eskimo.dog.R -pl -3poss also eat -0 -tr -fut(tr:1sg) comp dp think -inch -intr:1sg

тогда prox.acs -att отправиться -pfv -ev -s.ptcp народ собака -pl -3poss Eskimo.собака.R -pl -3poss тоже есть -0 -tr -fut(tr:1sg) comp dp think -inch -intr:1sg

I also remembered then that I would have to feed the dogs, the huskies of the people who had left.

E l'eː, aujaːγər ŋolaːnudəγə aq met ilepul mə=jonoγərəičəŋ.

e l'eː aujaː -GVr (ŋ)ol -Aː -nu -dəγə aq met ile -p(ul) mə= jono -Gə -Rəj -(iː)čə -ŋ

intj dp evening -adv.loc cop -inch -ipfv -3ds.ant dp 1sg reindeer -pl aff= collect -intr -tr.punc -purp -tr:1sg

intj dp вечер -adv.loc cop -inch -ipfv -3ds.ant dp 1sg олень -pl aff= collect -intr -tr.punc -purp -tr:1sg

So, when evening came, I went to collect the reindeer.

Jonoγərəirələk nime, nimeγə ejöːkə tonollək mər=aːwəsuŋ.

jono -Gə -Rəj -R(ə)lək nime nime -γə ejöːkə tono -R(ə)lək mə -r= aːwə -s(ə) -u -ŋ

collect -intr -tr.punc -ss.ant house house -loc not.far chase -ss.ant aff -0= sleep -caus -0 -tr:1sg

collect -intr -tr.punc -ss.ant дом дом -loc не.далеко chase -ss.ant aff -0= спать -caus -0 -tr:1sg

I collected them, drove them closer to the yurt and put them to sleep.

Aːwəstələk köldələk l'eː waːj lačil endəllək əə čaːj laurələk tadaːt l'eː mət=laːmə leguloːl puŋdəŋ.

aːwə -s(ə) -R(ə)lək kel(u) -R(ə)lək l'eː waːj lačil eND -R(ə) -R(ə)lək əə čaj.R lau -R(ə)lək tadaːt l'eː mət= laːmə legul -(ŋ)o(ː)l puŋ -R(ə) -ŋ

sleep -caus -ss.ant come -ss.ant dp also fire burn -tr -ss.ant hes tea.R drink -ss.ant then dp 1sg.gen= dog food -ess boiled -tr -tr:1sg

спать -caus -ss.ant прийти -ss.ant dp тоже огонь burn -tr -ss.ant hes tea.R drink -ss.ant тогда dp 1sg.gen= собака еда -ess кипяченый -tr -tr:1sg

I put them to sleep, came (home), lit the fire again, drank some tea and cooked the food for my dogs.

Puŋdəllək mə=lögitəŋ.

puŋ -R(ə) -R(ə)lək mə= leg -i -tə -ŋ

boiled -tr -ss.ant aff= eat -0 -tr -tr:1sg

кипяченый -tr -ss.ant aff= есть -0 -tr -tr:1sg

I cooked (the food) and fed them.

Mə=čiŋičəri l'eː.

mə= čiŋičə -R(ə) -j l'eː

aff= darkness -vblz.acq -intr:3 dp

aff= темнота -vblz.acq -intr:3 dp

It got dark.

Čiŋičəd-örd'ə ŋolaːlbuńeːj, mət=ilepul egoːrələk mə=keweiŋi.

čiŋičə -ND örd'ə (ŋ)ol -Aː -(l)buń -Aː -j mət= ile -p(ul) egoː -R(ə)lək mə= kewe -j -ŋi

darkness -gen middle cop -inch -des -inch -intr:3 1sg.gen= reindeer -pl stand.up -ss.ant aff= depart -pfv -intr:3pl

темнота -gen середина cop -inch -des -inch -intr:3 1sg.gen= олень -pl стоять.вверх -ss.ant aff= отправиться -pfv -intr:3pl

It was soon to be midnight, my reindeer stood up and started leaving.

Qad'ir l'eː amutnəŋ mət=maγil, amutnə, amutnəŋ [maraːrl] maraːrələk mər=eːreːčəŋ l'eː mət=laːməńəŋ.

qad'ir l'eː ama(i) -j -nə(ŋ) mət= maγil ama(i) -j -nə(ŋ) ama(i) -j -nə(ŋ) mara -Aː -R(ə)lək mə -r= eːrə -(iː)čə -ŋ l'eː mət= laːmə -ńəŋ

dp dp good -intr:3 -adv 1sg.gen= coat good -intr:3 -adv good -intr:3 -adv dress -inch -ss.ant aff -0= herd -purp -tr:1sg dp 1sg.gen= dog -s.com

dp dp хороший -intr:3 -adv 1sg.gen= верхняя:одежда хороший -intr:3 -adv хороший -intr:3 -adv платье -inch -ss.ant aff -0= herd -purp -tr:1sg dp 1sg.gen= собака -s.com

So I just put on my coat, dressed well, and went to herd them together with my dog.

Taːt mm əl=l'ökuːl'əlŋu l'eː.

taːt mm əl= jöke -uː -l'əl -ŋu l'eː

so intj neg= far -intr -ev -pl(neg.3) dp

так intj neg= далеко -intr -ev -pl(neg.3) dp

So, they didn't go far.

Taːt l'ukoːčoː [jono] jonoγərəičiːrələk l'eː tadaː mər=eːrəŋ.

taːt juku -oːl -čiː -oː jono -Gə -Rəj -čiː -R(ə)lək l'eː ta -Raː mə -r= eːrə -ŋ

so small -stat -v.dim -o collect -intr -tr.punc -v.dim -ss.ant dp dist -adv.loc aff -0= herd -tr:1sg

так маленький -stat -v.dim -o collect -intr -tr.punc -v.dim -ss.ant dp dist -adv.loc aff -0= herd -tr:1sg

I quickly collected (the reindeer) and herded them there.

Tan eːreːnulγə qad'ir tideŋ nimeγə l'əi laːməpul iːlwəinaːŋudəγə mət=laːmə waːj iːlwəinaːj.

ta -n eːrə -nu -lγə qad'ir tide -ŋ nime -γə l'ə -j(ə) laːmə -p(ul) iːlwə -j -naː -ŋu -dəγə mət= laːmə waːj iːlwə -j -naː -j

dist -adv herd -ipfv -1/2sg.ds.ant dp rem -att house -loc be -s.ptcp dog -pl howl -pfv -inch -pl -3ds.ant 1sg.gen= dog also howl -pfv -inch -intr:3

dist -adv herd -ipfv -1/2sg.ds.ant dp rem -att дом -loc быть -s.ptcp собака -pl howl -pfv -inch -pl -3ds.ant 1sg.gen= собака тоже howl -pfv -inch -intr:3

While I was herding them, the dogs that were in the yurt began howling and my dog began howling too.

Qad'ir tittə čiː keweil'əlŋudəγə nimeγə kinoll'əlk eul'ə manur iːlwəinuŋi.

qad'ir tittə čiː kewe -j -l'əl -ŋu -dəγə nime -γə kin -oll'əlk eul'ə monur iːlwə -j -nu -ŋi

dp 3pl.gen people depart -pfv -ev -pl -3ds.ant house -loc who -str.nom.contr not.be(neg.3) comp howl -pfv -ipfv -intr:3pl

dp 3pl.gen народ отправиться -pfv -ev -pl -3ds.ant дом -loc кто -str.nom.contr не.быть(neg.3) comp howl -pfv -ipfv -intr:3pl

Since their masters had left, they were howling because nobody was home.

Tadaːt l'eː qad'ir taːt id'igəigir ŋolaːj.

tadaːt l'eː qad'ir taːt id'igəi -GVr (ŋ)ol -Aː -j

then dp dp so morning -adv.loc cop -inch -intr:3

тогда dp dp так утро -adv.loc cop -inch -intr:3

Then, finally, morning came.

Id'igəigir ŋolaːl'əldəγə l'eː mət=ile waːj nimeŋiń tonoŋ.

id'igəi -GVr (ŋ)ol -Aː -l'əl -dəγə l'eː mət= ile waːj nime -ŋiń tono -ŋ

morning -adv.loc cop -inch -ev -3ds.ant dp 1sg.gen= reindeer also house -dat chase -tr:1sg

утро -adv.loc cop -inch -ev -3ds.ant dp 1sg.gen= олень тоже дом -dat chase -tr:1sg

Morning came and I drove my reindeer home again.

Ejöːkə gurčiːrələk waːj aːwəstələk waːj [asem] mət=nimeŋiń mər=uːjəŋ.

ejöːkə kur -čiː -R(ə)lək waːj aːwə -s(ə) -R(ə)lək waːj mət= nime -ŋiń mə -r= uː -jəŋ

not.far act -intr.punc -ss.ant also sleep -caus -ss.ant also 1sg.gen= house -dat aff -0= go -intr:1sg

не.далеко act -intr.punc -ss.ant тоже спать -caus -ss.ant тоже 1sg.gen= дом -dat aff -0= идти -intr:1sg

When we came closer (to home), I put them to sleep again and went to my yurt.

Nemelə l'ətəl, kinoll'əlk eul'ə l'eː.

neme -lə l'ə -t(ə) -l kin -oll'əlk eul'ə l'eː

what -pred be -fut -sf who -str.nom.contr not.be(neg.3) dp

что -pred быть -fut -sf кто -str.nom.contr не.быть(neg.3) dp

Nothing there, nobody was there.

Waːj čaːjnik lolγəsuŋ, lačil endəllək ohoq endəllək tadaːt l'eː čaːj laur laurələk, leudəllək mə=jandičəŋ.

waːj čajnik.R lol -Gə -s(ə) -u -ŋ lačil eND -R(ə) -R(ə)lək ohokh.Y eND -R(ə) -R(ə)lək tadaːt l'eː čaj.R lau -r lau -R(ə)lək leg -R(ə) -R(ə)lək mə= jand -uː -jəŋ

also teapot.R boil -intr -caus -0 -tr:1sg fire burn -tr -ss.ant stove.Y burn -tr -ss.ant then dp tea.R drink -ss.circ drink -ss.ant eat -intr -ss.ant aff= fall.asleep -intr -intr:1sg

тоже teapot.R boil -intr -caus -0 -tr:1sg огонь burn -tr -ss.ant stove.Y burn -tr -ss.ant тогда dp tea.R drink -ss.circ drink -ss.ant есть -intr -ss.ant aff= fall.asleep -intr -intr:1sg

I boiled the kettle again, lit the fire, lit the stove and then drank some tea, ate and fell asleep.

Taːk sukud-örd'əγə uːčil'əldəγə mönd'əčəŋ.

tak.R sukun -ND örd'ə -γə uː -čiː -l'əl -dəγə mönd'ə -j -jəŋ

so.R thing -gen middle -loc go -intr.punc -ev -3ds.ant listen -pfv -intr:1sg

так.R вещь -gen середина -loc идти -intr.punc -ev -3ds.ant слушать -pfv -intr:1sg

So, I woke up after midday had passed

Mönd'əirələk mət=ilepulŋiń kewečəŋ.

mönd'ə -j -R(ə)lək mət= ile -p(ul) -ŋiń kewe -j -jəŋ

listen -pfv -ss.ant 1sg.gen= reindeer -pl -dat depart -pfv -intr:1sg

слушать -pfv -ss.ant 1sg.gen= олень -pl -dat отправиться -pfv -intr:1sg

I woke up and went to my reindeer.

Tadaːt waːj mə=jonoγərəiŋ.

tadaːt waːj mə= jono -Gə -Rəj -ŋ

then also aff= collect -intr -tr.punc -tr:1sg

тогда тоже aff= collect -intr -tr.punc -tr:1sg

Then I collected them again.

Jonoγərəirələk waːj nime wal' kečiŋ, tadaː~gitńər aujaːγər ŋolaːnui.

jono -Gə -Rəj -R(ə)lək waːj nime wal' keči -ŋ ta -Raː ~kitńər aujaː -GVr (ŋ)ol -Aː -nu -j

collect -intr -tr.punc -ss.ant also house near bring -tr:1sg dist -adv.loc ~until evening -adv.loc cop -inch -ipfv -intr:3

collect -intr -tr.punc -ss.ant тоже дом near принести -tr:1sg dist -adv.loc ~until вечер -adv.loc cop -inch -ipfv -intr:3

I collected them and brought them close to home, by that time it was already getting dark.

Taŋ l'eː waːj mət=nimeγə köldələk tideŋ waːj lačiləŋ endəməŋ, čaːj lauŋ.

ta -ŋ l'eː waːj mət= nime -γə kel(u) -R(ə)lək tide -ŋ waːj lačil -lə -ŋ eND -R(ə) -məŋ čaj.R lau -ŋ

dist -att dp also 1sg.gen= house -loc come -ss.ant rem -att also fire -pred -ind burn -tr -of.1/2sg tea.R drink -tr:1sg

dist -att dp тоже 1sg.gen= дом -loc прийти -ss.ant rem -att тоже огонь -pred -ind burn -tr -of.1/2sg tea.R drink -tr:1sg

So I came home again, lit the fire again and drank tea.

Tadaːt mət=pandid'il, pandid'iloːl ögötəŋ.

tadaːt mət= par -diŃD' -i -l par -diŃD' -i -l -(ŋ)o(ː)l ögö -tə -ŋ

then 1sg.gen= cook -intr -0 -nmlz cook -intr -0 -nmlz -ess stand -tr -tr:1sg

тогда 1sg.gen= варить -intr -0 -nmlz варить -intr -0 -nmlz -ess стоять -tr -tr:1sg

Then I started to cook my meal.

Mət=laːməpul legulpəginoːl waːj puŋdəl, puŋdəlŋiń ögötəŋ.

mət= laːmə -p(ul) legul -pə -gin -(ŋ)o(ː)l waːj puŋ -R(ə) -l puŋ -R(ə) -l -ŋiń ögö -tə -ŋ

1sg.gen= dog -pl food -pl -3poss.obl -ess also boiled -tr -nmlz boiled -tr -nmlz -dat stand -tr -tr:1sg

1sg.gen= собака -pl еда -pl -3poss.obl -ess тоже кипяченый -tr -nmlz кипяченый -tr -nmlz -dat стоять -tr -tr:1sg

I also cooked the food for my dogs.

Tadaːt l'eː mət=lačiloːl sisaγəsuŋ.

tadaːt l'eː mət= lačil -(ŋ)o(ː)l sisa -Gə -s(ə) -u -ŋ

then dp 1sg.gen= fire -ess tear -intr -caus -0 -tr:1sg

тогда dp 1sg.gen= огонь -ess рвать -intr -caus -0 -tr:1sg

Then I chopped some wood.

Tadaːt waːj mə=čiŋičəri qad'ir.

tadaːt waːj mə= čiŋičə -R(ə) -j qad'ir

then also aff= darkness -vblz.acq -intr:3 dp

тогда тоже aff= темнота -vblz.acq -intr:3 dp

Then it got dark again.

Čiŋičərl'əldəγə l'eː waːj leudələk mət=laːməpul lögitəllək waːj mər=eːreːčəŋ.

čiŋičə -R(ə) -l'əl -dəγə l'eː waːj leg -R(ə)lək mət= laːmə -p(ul) leg -i -tə -R(ə)lək waːj mə -r= -eːrə -(iː)čə -ŋ

darkness -vblz.acq -ev -3ds.ant dp also eat -ss.ant 1sg.gen= dog -pl eat -0 -tr -ss.ant also aff -0= -herd -purp -tr:1sg

темнота -vblz.acq -ev -3ds.ant dp тоже есть -ss.ant 1sg.gen= собака -pl есть -0 -tr -ss.ant тоже aff -0= -herd -purp -tr:1sg

It got dark, and I ate and fed my dogs again and (then) went to the herd again.

Mət=ilepul jökuːčiːl'əlŋi taːt čiŋičəlməŋ, jonoγərəirələk waːj tadaː mər=eːrəŋ.

mət= ile -p(ul) jöke -uː -čiː -l'əl -ŋi taːt čiŋičə -l -mə(ŋ) jono -Gə -Rəj -R(ə)lək waːj ta -Raː mə -r= eːrə -ŋ

1sg.gen= reindeer -pl far -intr -v.dim -ev -intr:3pl so darkness -n -temp collect -intr -tr.punc -ss.ant also dist -adv.loc aff -0= herd -tr:1sg

1sg.gen= олень -pl далеко -intr -v.dim -ev -intr:3pl так темнота -n -temp collect -intr -tr.punc -ss.ant тоже dist -adv.loc aff -0= herd -tr:1sg

My reindeer went somewhat further during that night, I collected them and herded them together again.

Eːrəllək id'igəigindəŋ sukun čailərnudəγə waːj [ma] ile nime laŋudəŋ tonoŋ.

eːrə -R(ə)lək id'igəi -GVr -(ND)ə(ŋ) sukun čailə -R(ə) -nu -dəγə waːj ile nime laŋudə(ŋ) tono -ŋ

herd -ss.ant morning -adv.loc -contr thing light -vblz.acq -ipfv -3ds.ant also reindeer house towards.adv.dir chase -tr:1sg

herd -ss.ant утро -adv.loc -contr вещь свет -vblz.acq -ipfv -3ds.ant тоже олень дом в:направлении.adv.dir chase -tr:1sg

I hearded them together and in the morning, when dawn came, I drove the reindeer back home again.

Qad'ir waːj waːj taŋ əl=tuːńəi nimeγə köldələk waːj əə lačil endəllək čaːj ögötəllək taːt aujaːl'ə mət=legul pugulərdələk čaːjdaːjəŋ, leudəjəŋ.

qad'ir waːj waːj ta -ŋ əl= tuːl -ń(ə) -j(ə) nime -γə kel(u) -R(ə)lək waːj əə lačil eND -R(ə) -R(ə)lək čaj.R ögö -tə -R(ə)lək taːt aujaː -l'ə mət= legul pugelə -R(ə) -R(ə)lək čaj.R -LAː.Y -jəŋ leg -R(ə) -jəŋ

dp also also dist -att neg= content -vblz.prop -s.ptcp house -loc come -ss.ant also hes fire burn -tr -ss.ant tea.R stand -tr -ss.ant so yesterday -pert 1sg.gen= food warm -tr -ss.ant tea.R -vblz.Y -intr:1sg eat -intr -intr:1sg

dp тоже тоже dist -att neg= содержимое -vblz.prop -s.ptcp дом -loc прийти -ss.ant тоже hes огонь burn -tr -ss.ant tea.R стоять -tr -ss.ant так yesterday -pert 1sg.gen= еда теплый -tr -ss.ant tea.R -vblz.Y -intr:1sg есть -intr -intr:1sg

So I came to the empty yurt again, lit the fire and brewed tea again, warmed up my dinner from yesterday and had tea and some food.

Tadaːt l'eː laːməpulŋiń əə mə=nemelə amunpədeːk tadiməŋ.

tadaːt l'eː laːmə -p(ul) -ŋiń əə mə= neme -lə amun -pə -deː -k tad -(j)iː -məŋ

then dp dog -pl -dat hes aff= what -pred bone -pl -dim -str.pred give.away -tr -of.1/2sg

тогда dp собака -pl -dat hes aff= что -pred кость -pl -dim -str.pred дать.прочь -tr -of.1/2sg

Then I gave the bones to the dogs.

Mər=igeŋi jaunər, taŋ jelukun laːmək, tideŋ poselokŋiń keweil'əld'ə čiː jaunər laːməńŋi l'eː.

mə -r= ige -ŋi jaunə -r ta -ŋ jeluk -u -ND laːmə -k tide -ŋ poselok.R -ŋiń kewe -j -l'əl -j(ə) čiː jaunə -r laːmə -ń(ə) -ŋi l'eː

aff -0= tied -intr:3pl all -s dist -att four -0 -gen dog -str.pred rem -att village.R -dat depart -pfv -ev -s.ptcp people all -s dog -vblz.prop -intr:3pl dp

aff -0= tied -intr:3pl весь -s dist -att четыре -0 -gen собака -str.pred rem -att village.R -dat отправиться -pfv -ev -s.ptcp народ весь -s собака -vblz.prop -intr:3pl dp

They were all tied up, four dogs, all those people who went to the village had dogs.

Tadaːtə taːt l'eːnulγə waːj mət=ilepul keweiŋi.

tadaːt -(ND)ə(ŋ) taːt l'ə -nu -lγə waːj mət= ile -p(ul) kewe -j -ŋi

then -contr so be -ipfv -1/2sg.ds.ant also 1sg.gen= reindeer -pl depart -pfv -intr:3pl

тогда -contr так быть -ipfv -1/2sg.ds.ant тоже 1sg.gen= олень -pl отправиться -pfv -intr:3pl

Then, while I was doing it, my reindeer left again.

Qad'ir waːj əə l'ukoːčoː janduːčiːrələk waːj egoːrələk mə=kewečəŋ.

qad'ir waːj əə juku -oːl -čiː -oː jand -uː -čiː -R(ə)lək waːj egoː -R(ə)lək mə= kewe -j -jəŋ

dp also hes small -stat -v.dim -o fall.asleep -intr -v.dim -ss.ant also stand.up -ss.ant aff= depart -pfv -intr:1sg

dp тоже hes маленький -stat -v.dim -o fall.asleep -intr -v.dim -ss.ant тоже стоять.вверх -ss.ant aff= отправиться -pfv -intr:1sg

So I slept a little again, then stood up again and left.

Waːj aptərə ileŋ jonuγərəirələk tonolγə~gitńər waːj aujaːγər ŋolaːj.

waːj aptə -Rə ile -ŋ jono -Gə -Rəj -R(ə)lək tono -lγə ~kitńər waːj aujaː -GVr (ŋ)ol -Aː -j

also collect -ss.cond.sim reindeer -ind collect -intr -tr.punc -ss.ant chase -1/2sg.ds.ant ~until also evening -adv.loc cop -inch -intr:3

тоже collect -ss.cond.sim олень -ind collect -intr -tr.punc -ss.ant chase -1/2sg.ds.ant ~until тоже вечер -adv.loc cop -inch -intr:3

So I collected them in groups, and it was evening again when I was able to drive them (home).

Tadaːt qad'ir waːj nime laŋudəŋ kečillək aːwəstələk waːj mət=nimeːń uːjəŋ.

tadaːt qad'ir waːj nime laŋudə(ŋ) keči -R(ə)lək aːwə -s(ə) -R(ə)lək waːj mət= nime -ń uː -jəŋ

then dp also house towards.adv.dir bring -ss.ant sleep -caus -ss.ant also 1sg.gen= house -str.dat go -intr:1sg

тогда dp тоже дом в:направлении.adv.dir принести -ss.ant спать -caus -ss.ant тоже 1sg.gen= дом -str.dat идти -intr:1sg

Then I brought them close to home again, put them to sleep and went home again.

Qad'ir l'eː əl=tuːńəi nimeŋiń uːnul waːj anaːn əl=amučə~rukun ŋoll'əń.

qad'ir l'eː əl= tuːl -ń(ə) -j(ə) nime -ŋiń uː -nu -l waːj anaːn.Y əl= ama(i) -j(ə) ~rukun (ŋ)ol -l'əl -j

dp dp neg= content -vblz.prop -s.ptcp house -dat go -ipfv -nmlz also very.Y neg= good -s.ptcp ~nmlz.e cop -ev -intr:3

dp dp neg= содержимое -vblz.prop -s.ptcp дом -dat идти -ipfv -nmlz тоже очень.Y neg= хороший -s.ptcp ~nmlz.e cop -ev -intr:3

It turns out that it was not particularly nice to return to an empty home.

Tan qad'ir čaːqəńdəŋ oγoːtəgiː mit=nimettəgə.

ta -n qad'ir čaːqə -ń(ə) -Rəŋ oγ -oːl -t(ə)gi -j mit= nime -ttəgə

dist -adv dp freeze -stat -ss.sim stand -intr -v.aug -intr:3 1pl.gen= house -aug

dist -adv dp freeze -stat -ss.sim стоять -intr -v.aug -intr:3 1pl.gen= дом -aug

Our glorious yurt was standing there ice cold.

Qad'ir waːj ohoq endəllək [aič] lačil endəllək əə tideŋ tideŋ mət=čaːj waːj pugulərdələk - tideŋ aujaːl'ə mət=legul waidə mə=l'əi - waːj tagi leurələk waːj mət=laːməpul l'əgi legulpuginoːl puŋdəŋ.

qad'ir waːj ohokh.Y eND -R(ə) -R(ə)lək lačil eND -R(ə) -R(ə)lək əə tide -ŋ tide -ŋ mət= čaj.R waːj pugelə -R(ə) -R(ə)lək - tide -ŋ aujaː -l'ə mət= legul waidə mə= l'ə -j - waːj ta -Gi leg -R(ə)lək waːj mət= laːmə -p(ul) l'ə -gi legul -p(ul) -gin -(ŋ)o(ː)l puŋ -R(ə) -ŋ

dp also stove.Y burn -tr -ss.ant fire burn -tr -ss.ant hes rem -att rem -att 1sg.gen= tea.R also warm -tr -ss.ant - rem -att yesterday -pert 1sg.gen= food still aff= be -intr:3 - also dist -nom eat -ss.ant also 1sg.gen= dog -pl hes -3poss food -pl -3poss.obl -ess boiled -tr -tr:1sg

dp тоже stove.Y burn -tr -ss.ant огонь burn -tr -ss.ant hes rem -att rem -att 1sg.gen= tea.R тоже теплый -tr -ss.ant - rem -att yesterday -pert 1sg.gen= еда все:еще aff= быть -intr:3 - тоже dist -nom есть -ss.ant тоже 1sg.gen= собака -pl hes -3poss еда -pl -3poss.obl -ess кипяченый -tr -tr:1sg

I lit the stove and kindled the fire again, warmed up that tea of mine - the food from yesterday was also there - and ate that again and prepared food for my dogs once again.

Qad'ir ińoːri l'ə ten jalməsčə čailək joːγəil.

qad'ir ińoːri l'ə tu -n jalmə -sčə čailə -k joːγə -j -l

dp dp hes prox.acs -adv three -ord light -str.pred finish -pfv -sf

dp dp hes prox.acs -adv три -ord свет -str.pred закончить -pfv -sf

It was already the third day that was coming to its end.

Prazdnik mər=uːčič, mət=čiː woji eul'əŋu.

prazdnik.R mə -r= uː -čiː -j mət= čiː waji eul'ə -ŋu

holiday.R aff -0= go -intr.punc -intr:3 1sg.gen= people still not.be -pl(neg.3)

holiday.R aff -0= идти -intr.punc -intr:3 1sg.gen= народ все:еще не.быть -pl(neg.3)

The celebration was over, but my people were not there yet.

Tuŋ čailəγə tine ət=keluŋi aujaːγəndəŋ l'eː.

tu -ŋ čailə -γə tine ət= kel(u) -ŋi aujaː -GVr -(ND)ə(ŋ) l'eː

prox.acs -att light -loc then sbjv= come -intr:3pl evening -adv.loc -contr dp

prox.acs -att свет -loc тогда sbjv= прийти -intr:3pl вечер -adv.loc -contr dp

They were supposed to come on that day, in the evening.

Taːtl'ər l'eː [wa] waːj, [ilk] mə=maːŋ, mə=maːŋ, qad'ir pulgəirələk poselok laŋudəŋ ičoːdeːnund'əŋ.

taːtl'ər l'eː waːj mə= maː -ŋ mə= maː -ŋ qad'ir pul -Gəj -R(ə)lək poselok.R laŋudə(ŋ) ičoː -R(ə) -nun -jəŋ

therefore dp also aff= wait -tr:1sg aff= wait -tr:1sg dp come.out -intr.punc -ss.ant village.R towards.adv.dir look -intr -hab -intr:1sg

therefore dp тоже aff= ждать -tr:1sg aff= ждать -tr:1sg dp прийти.из -intr.punc -ss.ant village.R в:направлении.adv.dir смотреть -intr -hab -intr:1sg

So I waited and waited, and then went out and looked in the direction of the village.

Aq mər=anmə čiŋičəńi nemeŋoll'əlk əl=kurul'oːl.

aq mə -r= anmə čiŋičə -ń(ə) -j neme -ŋoll'əlk əl= kurul' -oːl

dp aff -0= simply darkness -vblz.prop -intr:3 what -nom.contr neg= visible -stat(neg.3)

dp aff -0= ппросто темнота -vblz.prop -intr:3 что -nom.contr neg= видимый -stat(neg.3)

It was just darkness, nothing could be seen.

Laːməpulə ičoːnunməŋ, ise mə=nemen čiː keluːnul serugəpəgi [mə] mə=möriŋutəm manur.

laːmə -p(ul) -lə ičoː -nun -məŋ ise mə= neme -ND čiː kel(u) -nu -l serugə -pə -gi mə= mör -(j)iː -ŋu -t(ə) -m monur

dog -pl -pred look -hab -of.1/2sg maybe aff= what -gen people come -ipfv -nmlz sound -pl -3poss aff= hear -tr -pl -fut -tr:3 comp

собака -pl -pred смотреть -hab -of.1/2sg может:быть aff= что -gen народ прийти -ipfv -nmlz звук -pl -3poss aff= слышать -tr -pl -fut -tr:3 comp

I observed the dogs, since I thought that they might hear the sound of people approaching.

L'eː mər=anmə qudoːlnuŋi.

l'eː mə -r= anmə quda -oːl -nu -ŋi

dp aff -0= simply lie -intr -ipfv -intr:3pl

dp aff -0= ппросто лежать -intr -ipfv -intr:3pl

They were just lying (there).

Ee, mol l'eː maːlək waːj mət=ileŋiń kewečəŋ.

ee mol l'eː maːlək waːj mət= ile -ŋiń kewe -j -jəŋ

intj dp dp dp also 1sg.gen= reindeer -dat depart -pfv -intr:1sg

intj dp dp dp тоже 1sg.gen= олень -dat отправиться -pfv -intr:1sg

So I had no choice but to go to my reindeer again.

Waːj mər=eːrəŋ.

waːj mə -r= eːrə -ŋ

also aff -0= herd -tr:1sg

тоже aff -0= herd -tr:1sg

I herded them again.

Taːt l'eːnudəγə čailərnudəγə waːj mət=ilepul jonoγərəirələk nimeŋiń tonuŋ.

taːt l'ə -nu -dəγə čailə -R(ə) -nu -dəγə waːj mət= ile -p(ul) jono -Gə -Rəj -R(ə)lək nime -ŋiń tono -u -ŋ

so be -ipfv -3ds.ant light -vblz.acq -ipfv -3ds.ant also 1sg.gen= reindeer -pl collect -intr -tr.punc -ss.ant house -dat chase -0 -tr:1sg

так быть -ipfv -3ds.ant свет -vblz.acq -ipfv -3ds.ant тоже 1sg.gen= олень -pl collect -intr -tr.punc -ss.ant дом -dat chase -0 -tr:1sg

During that time dawn came, and I gathered my reindeer again and drove them home.

Taːt puren-bančiː öŋö bure kötkərəirələk ičoːnuŋ.

taːt pure -n pan -čiː -j(ə) öŋö pure kötkə -Rəj -R(ə)lək ičoː -nu -ŋ

so above -adv.loc be -v.dim -s.ptcp elevation above arrive -tr.punc -ss.ant look -ipfv -tr:1sg

так над -adv.loc быть -v.dim -s.ptcp elevation над прибыть -tr.punc -ss.ant смотреть -ipfv -tr:1sg

I brought them to a slightly elevated place in the tundra and looked (from there).

Tide mət=nime [taq] əl=köirid'əń, [elne ee ne] köden kelujoːl əl=kurul'oːl.

tide mət= nime əl= köirid'ə -ń(ə) köde -ND kel(u) -j -oːl əl= kurul' -oːl

rem(att) 1sg.gen= house neg= smoke -vblz.prop(neg.3) person -gen come -0 -nmlz.res neg= visible -stat(neg.3)

rem(att) 1sg.gen= дом neg= smoke -vblz.prop(neg.3) человек -gen прийти -0 -nmlz.res neg= видимый -stat(neg.3)

No smoke was rising from my yurt, there was no sign that people had come.

Qad'ir mət=nimeːń uːlŋoll'əlk əl=banulbuńeː.

qad'ir mət= nime -ń uː -l -ŋoll'əlk əl= pan -u -(l)buń -ń(ə) -Aː

dp 1sg.gen= house -str.dat go -nmlz -nom.contr neg= be -0 -des -vblz.prop -inch(neg.3)

dp 1sg.gen= дом -str.dat идти -nmlz -nom.contr neg= быть -0 -des -vblz.prop -inch(neg.3)

I didn't even feel like going home.

Waːj teːŋ poselok laŋudəŋ ičoːdeːnund'əŋ, nemeŋoll'əlk əl=kurul'oːl.

waːj teː -ŋ poselok.R laŋudə(ŋ) ičoː -R(ə) -nun -jəŋ neme -ŋoll'əlk əl= kurul' -oːl

also dist.acs -att village.R towards.adv.dir look -intr -hab -intr:1sg what -nom.contr neg= visible -stat(neg.3)

тоже dist.acs -att village.R в:направлении.adv.dir смотреть -intr -hab -intr:1sg что -nom.contr neg= видимый -stat(neg.3)

I looked in the direction of the village again, but nothing could be seen.

Waːj nimeγə kečillək waːj mər=aːwəsuŋ.

waːj nime -γə keči -R(ə)lək waːj mə -r= aːwə -s(ə) -u -ŋ

also house -loc bring -ss.ant also aff -0= sleep -caus -0 -tr:1sg

тоже дом -loc принести -ss.ant тоже aff -0= спать -caus -0 -tr:1sg

I brought (the reindeer) home again and put them to sleep.

Aːwəstələk l'eː waːj čaːj laurələk [le le] mə=leudəjəŋ.

aːwə -s(ə) -R(ə)lək l'eː waːj čaj.R lau -R(ə)lək mə= leg -R(ə) -jəŋ

sleep -caus -ss.ant dp also tea.R drink -ss.ant aff= eat -intr -intr:1sg

спать -caus -ss.ant dp тоже tea.R drink -ss.ant aff= есть -intr -intr:1sg

I put them to sleep, drank tea again, had some food.

Tadaːt qad'ir waːj mə=jandičəŋ.

tadaːt qad'ir waːj mə= jand -uː -jəŋ

then dp also aff= fall.asleep -intr -intr:1sg

тогда dp тоже aff= fall.asleep -intr -intr:1sg

Then I fell asleep again.

Mə=mönd'əčəŋ.

mə= mönd'ə -j -jəŋ

aff= listen -pfv -intr:1sg

aff= слушать -pfv -intr:1sg

I woke up.

Taːk i mit mit=nime mə=čaːqərl'əń.

tak.R i.R mit mit= nime mə= čaːqə -R(ə) -l'əl -j

so.R and.R 1pl 1pl.gen= house aff= freeze -intr -ev -intr:3

так.R and.R 1pl 1pl.gen= дом aff= freeze -intr -ev -intr:3

Our yurt had cooled off.

Qańqaːl'əń l'eː.

qaŃD' -QAː -l'ək -j l'eː

cold -stat.inch -ev -intr:3 dp

холодный -stat.inch -ev -intr:3 dp

It had got cold.

Taːtl'ər waːj lačil endəllək čaːj laučiːrələk waːj mə=kewečəŋ mət=ileŋiń.

taːtl'ər waːj lačil eND -R(ə) -R(ə)lək čaj.R lau -čiː -R(ə)lək waːj mə= kewe -j -jəŋ mət= ile -ŋiń

therefore also fire burn -tr -ss.ant tea.R drink -v.dim -ss.ant also aff= depart -pfv -intr:1sg 1sg.gen= reindeer -dat

therefore тоже огонь burn -tr -ss.ant tea.R drink -v.dim -ss.ant тоже aff= отправиться -pfv -intr:1sg 1sg.gen= олень -dat

So I kindled the fire, had a little tea and went to my reindeer again.

Jonoγəsuŋ, jonoγəsuŋ, aujaːγər ŋolaːj.

jono -Gə -s(ə) -u -ŋ jono -Gə -s(ə) -u -ŋ aujaː -GVr (ŋ)ol -Aː -j

collect -intr -caus -0 -tr:1sg collect -intr -caus -0 -tr:1sg evening -adv.loc cop -inch -intr:3

collect -intr -caus -0 -tr:1sg collect -intr -caus -0 -tr:1sg вечер -adv.loc cop -inch -intr:3

I gathered and gathered them, and evening came.

Met [me me] mət=nimeŋiń mə=tonoŋ.

met mət= nime -ŋiń mə= tono -ŋ

1sg 1sg.gen= house -dat aff= chase -tr:1sg

1sg 1sg.gen= дом -dat aff= chase -tr:1sg

I drove them home.

Tan [ta] kečillək waːj mər=aːwəsuŋ.

ta -n keči -R(ə)lək waːj mə -r= aːwə -s(ə) -u -ŋ

dist -adv bring -ss.ant also aff -0= sleep -caus -0 -tr:1sg

dist -adv принести -ss.ant тоже aff -0= спать -caus -0 -tr:1sg

I brought them (there) and put them to sleep again.

Mət=nimeŋiń uːjəŋ, mə=čiŋičəńi l'eː, nemoll'əlk eul'ə, waidə eul'əŋu qad'ir.

mət= nime -ŋiń uː -jəŋ mə= čiŋičə -ń(ə) -j l'eː neme -oll'əlk eul'ə waidə eul'ə -ŋu qad'ir

1sg.gen= house -dat go -intr:1sg aff= darkness -vblz.prop -intr:3 dp what -str.nom.contr not.be(neg.3) still not.be -pl(neg.3) dp

1sg.gen= дом -dat идти -intr:1sg aff= темнота -vblz.prop -intr:3 dp что -str.nom.contr не.быть(neg.3) все:еще не.быть -pl(neg.3) dp

I went home, it was dark, there was nothing there, they were not there yet.

Qad'ir mə=qoːdə-l'eːnubək mandələk waːj əə waːj l'ələk tide mət=laːməpul lögitəllək waːj mət=ile eːreːčəŋ.

qad'ir mə= qoːdə(ŋ) l'ə -nu -b(ə) -k mon -R(ə)lək waːj əə waːj l'ə -lək tide mət= laːmə -p(ul) leg -i -tə -R(ə)lək waːj mət= ile eːrə -(iː)čə -ŋ

dp aff= how be -ipfv -hab.nmlz -str.pred say -ss.ant also hes also hes -ins rem(att) 1sg.gen= dog -pl eat -0 -tr -ss.ant also 1sg.gen= reindeer herd -purp -tr:1sg

dp aff= как быть -ipfv -hab.nmlz -str.pred сказать -ss.ant тоже hes тоже hes -ins rem(att) 1sg.gen= собака -pl есть -0 -tr -ss.ant тоже 1sg.gen= олень herd -purp -tr:1sg

"Well, what can I do?," I thought, fed my dogs and went to herd the reindeer again.

Mət=ile jonoγəsnulγə arai ičoːŋ, tideŋ mönd'əlγə mət=laːmə waːj [laisi] laisərinaːj, nime laŋudəŋ mönd'eːj, tideŋ nimeγə l'əi laːməpul qad'ir anaːn örńərəŋ laisaːnuŋi.

mət= ile jono -Gə -s(ə) -nu -lγə araj.Y ičoː -ŋ tide -ŋ mönd'ə -lγə mət= laːmə waːj laisə -Riː -naː -j nime laŋudə(ŋ) mönd'ə -Aː -j tide -ŋ nime -γə l'ə -j(ə) laːmə -p(ul) qad'ir anaːn.Y ör -ń(ə) -Rəŋ laisə -nu -ŋi

1sg.gen= reindeer collect -intr -caus -ipfv -1/2sg.ds.ant dp.Y look -tr:1sg rem -att listen -1/2sg.ds.ant 1sg.gen= dog also bark -tr -inch -intr:3 house towards.adv.dir listen -inch -intr:3 rem -att house -loc be -s.ptcp dog -pl dp very.Y cry -intr -ss.sim bark -ipfv -intr:3pl

1sg.gen= олень collect -intr -caus -ipfv -1/2sg.ds.ant dp.Y смотреть -tr:1sg rem -att слушать -1/2sg.ds.ant 1sg.gen= собака тоже лаять -tr -inch -intr:3 дом в:направлении.adv.dir слушать -inch -intr:3 rem -att дом -loc быть -s.ptcp собака -pl dp очень.Y плакать -intr -ss.sim лаять -ipfv -intr:3pl

While I was gathering my reindeer and watching, I heard that my dog started barking, and then I listened in the direction of the yurt, and the dogs that were at home were also barking very loudly.

Tideŋ mit=čiːpul qad'ir mə=keluŋi mandəŋ qad'ir maːlək l'əŋiń čiŋičədiń=də köčeik čiŋičədiń da nime laŋudəŋ ile tonoŋ.

tide -ŋ mit= čiː -p(ul) qad'ir mə= kel(u) -ŋi mon -Rəŋ qad'ir maːlək l'ə -ŋiń čiŋičə -diń =də köčeik čiŋičə -diń da.Y nime laŋudə(ŋ) ile tono -ŋ

rem -att 1pl.gen= people -pl dp aff= come -intr:3pl say -ss.sim dp dp hes -dat darkness -adv.temp =dp dp darkness -adv.temp dp.Y house towards.adv.dir reindeer chase -tr:1sg

rem -att 1pl.gen= народ -pl dp aff= прийти -intr:3pl сказать -ss.sim dp dp hes -dat темнота -adv.temp =dp dp темнота -adv.temp dp.Y дом в:направлении.adv.dir олень chase -tr:1sg

I figured out that it was my colleagues who had finally arrived, and I drove the reindeer home, even though it was dark.

Nimeγə kötkərəinulγə tideŋ ilepulgi keluːnuŋul, qad'ir miriń köll'əlŋi.

nime -γə kötkə -Rəj -nu -lγə tide -ŋ ile -p(ul) -gi kel(u) -nu -ŋu -l qad'ir miriń kel(u) -l'əl -ŋi

house -loc arrive -tr.punc -ipfv -1/2sg.ds.ant rem -att reindeer -pl -3poss(pred) come -ipfv -pl -sf dp just come -ev -intr:3pl

дом -loc прибыть -tr.punc -ipfv -1/2sg.ds.ant rem -att олень -pl -3poss(pred) прийти -ipfv -pl -sf dp только прийти -ev -intr:3pl

When I brought them home, (I saw that) their reindeer were coming, apparently they had just arrived.

Qad'ir amutnəŋ puŋoːd'əŋ.

qad'ir ama(i) -j -nə(ŋ) puŋ -oːl -jəŋ

dp good -intr:3 -adv rejoice -intr -intr:1sg

dp хороший -intr:3 -adv rejoice -intr -intr:1sg

I was very happy.

Ee, mər=anmə tadaː ile pońillək nimeŋiń keweičəŋ.

ee mə -r= anmə ta -Raː ile poń -(j)iː -R(ə)lək nime -ŋiń kewe -j -jəŋ

intj aff -0= simply dist -adv.loc reindeer leave -tr -ss.ant house -dat depart -0 -intr:1sg

intj aff -0= ппросто dist -adv.loc олень оставить -tr -ss.ant дом -dat отправиться -0 -intr:1sg

I just left the reindeer and went home.

Qad'ir tigin poselokqə iːtnə saγaːjəli manur metiń anaːn pajoːd'ə~rukunək kečil'əlŋumlə.

qad'ir teː -n poselok.R -γə iːt -nə(ŋ) saγa -Aː -j(ə)li monur met -i -ń anaːn.Y poi -oːl -j(ə) ~rukun -ə -k keči -l'əl -ŋu -m(ə)lə

dp dist.acs -adv village.R -loc long -adv lost -intr.punc -intr:1pl comp 1sg -0 -str.dat very.Y many -stat -s.ptcp ~nmlz.e -0 -str.pred bring -ev -pl -of.3

dp dist.acs -adv village.R -loc длинный -adv потерянный -intr.punc -intr:1pl comp 1sg -0 -str.dat очень.Y много -stat -s.ptcp ~nmlz.e -0 -str.pred принести -ev -pl -of.3

Since they had disappeared in the village for such a long time, they brought me many different things.

Tuŋ əə slaːtkəi=də l'əi.

tu -ŋ əə sladkoe.R =də l'ə -j

prox.acs -att hes dessert.R =dp be -intr:3

prox.acs -att hes dessert.R =dp быть -intr:3

There was even a dessert.

Ńiŋameːjə legulək kečil'əlŋumlə, ńaːrčə laujələ kečil'əlŋumlə.

ńiŋomeːjə legul -ə -k keči -l'əl -ŋu -m(ə)lə ńaːrčə laujə -lə keči -l'əl -ŋu -m(ə)lə

various food -0 -str.pred bring -ev -pl -of.3 bad(s.ptcp) water -pred bring -ev -pl -of.3

various еда -0 -str.pred принести -ev -pl -of.3 плохой(s.ptcp) вода -pred принести -ev -pl -of.3

They brought different kinds of food, they brought vodka.

Qad'ir tadaː mə=leudeːnaːjəli, ńaːrčə laujələ lawaːl.

qad'ir ta -Raː mə= leg -R(ə) -naː -j(ə)li ńaːrčə laujə -lə lau -Aː -l

dp dist -adv.loc aff= eat -intr -inch -intr:1pl bad(s.ptcp) water -pred drink -inch -of.1pl

dp dist -adv.loc aff= есть -intr -inch -intr:1pl плохой(s.ptcp) вода -pred drink -inch -of.1pl

So we began to eat and drink vodka there.

Tadaːt tideŋ kejen met mə=joŋońaːjəŋ l'eː, iːtnə saγaːŋi, [taŋm] taŋńə mər=uːčič, mə=janaspəirəŋ.

tadaːt tide -ŋ keje -n met mə= joŋo -ń(ə) -jəŋ l'eː iːt -nə(ŋ) saγa -Aː -ŋi ta -ŋńə mə -r= uː -čiː -j mə= janaspəirə -ŋ

then rem -att front -adv.loc 1sg aff= angry -intr -intr:1sg dp long -adv lost -intr.punc -intr:3pl dist -n aff -0= go -intr.punc -intr:3 aff= forget -tr:1sg

тогда rem -att перед -adv.loc 1sg aff= angry -intr -intr:1sg dp длинный -adv потерянный -intr.punc -intr:3pl dist -n aff -0= идти -intr.punc -intr:3 aff= забыть -tr:1sg

At first I was angry that they had disappeared for so long, but than it passed and I forgot (my anger).

Taːt l'eː egoːjeːdəγə manŋi, egoːjeː tet keweitəγənəŋ manŋi, taŋullək puŋoːlər mə=janaspəirəŋ.

taːt l'eː egoːjeː -də -γə mon -ŋi egoːjeː tet kewe -j -təγənəŋ/k mon -ŋi ta -ŋun -lək puŋ -oːl -ə -r mə= janaspəirə -ŋ

so dp tomorrow -3poss.obl -loc say -intr:3pl tomorrow 2sg depart -pfv -fut.imp say -intr:3pl dist -obl -ins rejoice -intr -0 -ss.circ aff= forget -tr:1sg

так dp завтра -3poss.obl -loc сказать -intr:3pl завтра 2sg отправиться -pfv -fut.imp сказать -intr:3pl dist -obl -ins rejoice -intr -0 -ss.circ aff= забыть -tr:1sg

And so, they said: "You can now leave tomorrow", and I was so happy about this that I forgot (everything).

Taːt band'ə maːrqəd'əŋ ileγə metid'eː met pańaːjoːl an ńeːd'iməŋ.

taːt pan -j(ə) maːrqə -d'ə(ŋ) ile -γə met -id'eː met poń -Aː -j -oːl adu -n ńeːd'i -məŋ

so be -s.ptcp one -mult reindeer -loc 1sg -ints 1sg leave -intr.punc -0 -nmlz.res prox -adv tell -of.1/2sg

так быть -s.ptcp один -mult олень -loc 1sg -ints 1sg оставить -intr.punc -0 -nmlz.res prox -adv говорить -of.1/2sg

So, I have told (you) how I once stayed alone with the reindeer herd.